Gezonder leven in de ‘Blue Zones’

Wellicht heeft u iets gelezen of gehoord over de Blue Zone, niet zo verwonderlijk omdat het gaat op locaties in de wereld waar mensen, gezond en wel, heel oud worden. En wie wil dat nou niet? Maar op welke locaties en wat zijn de kenmerken en het geheim daar van?

TWENTE - De Sardijnse arts Gianni Pes ontdekte een groot aantal vitale honderdjarigen op het eiland Sardinië en in 1999 presenteerde hij zijn onderzoek op een congres van demografen. De Belgische demograaf Michel Poulain ging op onderzoek en op de kaart van Sardinië omcirkelde hij Sardijnse dorpen, waar deze 100 jarigen wonen, met een blauwe pen, de oorsprong van de naam Blue Zone. Het onderzoek was gericht op de periode tussen 1900 en 2000.

Vijf Blue Zones

Naast het Italiaanse eiland Sardinië bleken er nog drie Blue Zones te zijn, het Japanse eiland Okinawa, het Griekse eiland Ikaria en Nicoya op het schiereiland in Costa Rica. Daarnaast is er een vijfde en dat is Loma Linda in Californië. Bij de eerste vier bleek de maatschappelijke ontoegankelijkheid een rol te spelen, de bewoners waren veel op zichzelf aangewezen. De moderne wereld heeft hun niet bereikt, het vóór geproduceerde voedsel, internet en “the rat race” ontbrak op deze locaties. Oftewel, minder stress en beter eten. Daarbij is Loma Linda een uitzondering, die bevind zich midden in het zeer welvarende Californië met al zijn geneugten.

Ondanks dat de bewoners van al deze vijf Blue Zones cultureel, en geografische van elkaar verschillen, blijken er toch een aantal gemeenschappelijke kenmerken. Recentelijk is een zesde Blue Zone ontdekt door Poulain, het Franse eiland Martinique in de Caribische zee heeft ook veel vitale 100-jarigen en past ook precies in de onderstaande gemeenschappelijke kenmerken.

Kenmerken

In de kern hebben ze een zestal gemeenschappelijke kenmerken. 1. Zingeving is de behoefte voelen wat waarde heeft in het leven en waarvoor je, je bed uit komt. 2. Noaberschap is omzien naar je dierbaren, naar je familie, je vrienden, je netwerk. 3. Bewegen op natuurlijke wijze, ga wandelen en fietsen in de natuur. 4. Gezond eten, reduceer vlees en eet vezelrijk voedsel. 5. Eet voor 80%, verspil geen voedsel weeg de porties af. 6. Ontspan op gezette tijden, vermijd stress. Dan is er nog een 7de kenmerk, alleen bij Loma Linda en dat is geloof. Bij Loma Linda blijkt geloof een belangrijk kenmerk, de inwoners zijn grotendeels zevendedagsadventisten. Hun lijfspreuk: Je lichaam is een tempel.

Blue Zone in Nederland?

Die zijn er, naar ik weet, nog niet. Maar er zijn diverse bewegingen en organisaties mee bezig zijn om dat te stimuleren en te realiseren. Eigenlijk zou je die gemeenschappelijke kenmerken ook in Nederland kunnen toepassen, alleen zijn de verleidingen, als individu, heel groot en verval je weer in de oude leefstijl. De gezondheidszorg in Nederland is ook curatief ingesteld, terwijl juist preventie de zorg minder belast en kostenbesparing oplevert. Op donderdag 20 juni is er een Blue Zone Festival in de Nieuwe Buiten Sociëteit in Zwolle (https://www.bluezonefestival.nl/)

Belangrijke lessen

Het Japanse eiland Okinawa was voorheen het voorbeeld van een Blue Zone waar bewoners vitaal heel oud werden. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen ze onder Amerikaanse invloeden met fastfood ketens, individualisme, televisie, snelle auto’s etc. Het liet de lokale bevolking niet onberoerd en van een Blue Zone is daar weinig meer van over. Uit de geschiedenis genereren we lessen voor de toekomst, hebben we de lessen goed tot ons genomen, gaan we het anders doen, wordt Nederland een Blue Zone?

Door Ruud Hoemakers