Het proces van onthechten
De coronacrisis is voor mijn gevoel wel voorbij. Toch worden wij ouderen aangespoord om nog maar een extra prik te halen en alert te blijven op de leef-verstoorder corona. Oud en kwetsbaar zijn ontslaat ons niet van zo lang mogelijk deelnemen aan de samenleving. Het motto blijft dan ook: Pluk de dag!
Ik heb inmiddels de door corona uitgestelde bezoekjes ook weer volbracht; zo ook een bezoek aan een ver weg wonende vriendin in Heino. Het was gezellig. We hebben gepraat over dingen die ons raken en hebben geraakt. Het gesprek ging ook over haar man, mijn vriend Willy die onlangs is overleden en over dat wat ons zoal dagelijks bezig doet houden. Herinneringen aan voorbije jaren trokken voorbij, het verlies van haar man en hoe ze verder wilde gaan.
Op de terugweg naar huis in die blauwe trein bekroop mij een vreemd gevoel. Het landschap en de voorbije jaren trokken in een flits aan mij voorbij. In gedachten reisde ik niet vooruit maar achteruit, en het werd een korte zinvolle reis door de tijd. Wat zal mij het komend najaar brengen, ik betrapte mij er op dat we veel hadden gepraat over dood gaan en afscheid nemen. Vreemd thema, dood gaan, nooit zo bij stil gestaan. Maar ook daar is niet aan te ontkomen. Want wat geweest is, is geweest, en wat geweest is komt niet weer.
Achteraf kreeg ik de gedachte dat ze het thema praten over doodgaan voor mij hadden opgespaard. Niet alleen voor mij die krasse knar, maar mogelijk ook wel om er zelf nog eens over te praten en te overdenken. Liever praat ik over de herinneringen, maar Riet en haar dochter hadden bij mij het onderwerp aangereikt met de opdracht om er zelf over te gaan na denken en mijn wensen bij het doodgaan vast te leggen. Dat duurt nog wel even; mijn kleinzoon Bram beweert dat ik 100 wordt.
Bij nader inzien was de gedachte om er met mij over te praten en er op voorbereid te zijn nog niet zo vreemd. Vreemd was wel dat ik besefte dat ik mij voorheen nauwelijks met de dood bezig had gehouden. Nog redelijk vitaal en actief, wel bejaard, ook kwetsbaar, heb ik bij mijn naaste (dierbaren) aangekondigd dat ik er met ze over wilde praten. Mijn kleinzoon riep opnieuw: "Nu al opa! Jij wordt toch honderd dus laat maar even wachten." Gelukkig ouder worden in een sterk veranderende samenleving nodigt mij dagelijks uit om na te denken over zo zinvol mogelijk ouder worden. Na het verlies van mijn lief, alweer ruim zestien jaar geleden, probeer ik dagelijks zo gezond, vitaal en zinvol mogelijk invulling te geven aan het dag- en nachtritme van mijn bestaan. Ik kook mijn eigen potje, eenzaamheid staat bij mij niet op het menu en ook niet in mijn agenda. Wel heeft corona mij duidelijk gemaakt dat aandacht en zorg om de gezondheid niet los te zien is van mijn positie. De waarde die ik nog vertegenwoordig in mijn sociaal netwerk en voor de samenleving in het algemeen is voor mij van belang. Nutteloosheid, eenzaamheid en zinloosheid laat ik niet toe. Ik wil er nog toe doen, iedere dag, iedere week. Bij de mannen praattafelgroep hoorde ik: "Wat heeft het nog voor zin?" Heel veel was mijn antwoord, want je zit toch niet op de dood te wachten.
Als door een wesp gestoken werd er door Ben gereageerd. "Ik heb het allemaal mooi geregeld en jij?" Onderweg naar huis betrapte ik mij er opnieuw op dat ik voor de tweede keer er op werd gewezen dat je je moet voorbereiden op de naderende dood. Dus maakte ik een afspraak met de uitvaartleidster. Een bijzondere ontmoeting voor een bijzonder gesprek. Ik had een telefonische afspraak gemaakt en bij binnenkomst op haar gezellig ingerichte kantoor herkent ze mij gelijk. Ze begroet me met "Dag Martin"; het voelde direct vertrouwd. Een vriendelijke jonge vrouw, Danielle die van uit haar kantoor in de voormalige Theresia kerk in Borne haar uitvaartcentrum runt. "Ja Martin, jij was destijds de chef van mijn opa die machinist was bij de Nederlandse Spoorwegen. En nu kom je hier naar mij om je laatste reis naar het eindstation voor te bereiden." Je voorbereiden op het sterven zegt ze, daar doe je goed aan. Goed voor je zelf, maar ook het effenen van het pad voor de achterblijvers.
Ze had een bidlijst bij de hand, een lijst met vele vragen en suggesties. Ik had niet het gevoel dat ze mij een laatste treinreis wilde aanbieden, maar de tips die ze meegaf kan ik nu achteraf zeer waarderen. Weer thuis eerst met mij zelf in gesprek gegaan. Een eigen aandacht / wensenlijstje gemaakt, vervolgens tijdens ons familie treffen aangekondigd, dat ik met ze (mijn geliefde) naasten er over wilde praten. Gelukkig wordt er de laatste tijd openhartig over afscheid nemen en sterven gesproken. Dus was het tijd om tijdens een gezellig samen zijn dit onderwerp bespreekbaar te maken. Geen taboe, gewoon doen, want ook jij man hebt het eeuwige leven niet. Vreemd dat ik mij nauwelijks met de dood had beziggehouden. Komt dat door de dagelijkse doelen die ik mij stel, of komt het door het bezig zijn en bezig blijven. Dat bracht mij er op om terug te kijken op mijn leven dat ik geleefd heb en met hoe voort leven met de jaren die nog resten. En daar past in de normale voortgang doodgaan bij.
Het heeft mij aangezet om mij voor te bereiden op het afscheid nemen van dit aardse bestaan. Ik ben na het gesprek met mijn naasten overgegaan tot het onthechten. Loslaten van wat je bezit aan aardse goederen waar je jaren aan bent gehecht geraakt. Ik heb mensen blij kunnen maken met de boeken uit mijn uitpuilende boekenkast, mijn foto archief met de vele spoorfoto's waar ik een spoorvriend blij mee heb kunnen maken, de de platen en cd's die bij de ware liefhebber zijn terecht gekomen. Maar ook mijn eigen overlijdensadvertentie gemaakt in overleg met mijn geliefde naasten. Zit naar mijn beleven op het goede spoor op naar de 88 het eindstation nog op reisafstand.
Kaatje knip
mei 2023