Nieuwe invulling ouderenzorg: meer digitaal, meer thuis én meer eigen regie

De manier waarop we in Nederland oudere mensen verzorgen en ondersteunen moet snel veranderen. Daar zijn de verschillende partijen in de ouderenzorgsector het over eens. Daarom is nu het nieuwe programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen van start gegaan, kortweg WOZO.

Dit bestaat uit verschillende maatregelen, initiatieven en projecten met als doel om ouderenzorg ook in de toekomst goed aan te laten sluiten bij wat ouderen willen. De zorgvraag neemt immers steeds meer toe, evenals de kosten. Om die transformatie te ondersteunen, trekt het kabinet ruim € 770 miljoen uit. 

De ouderenzorg moet anders georganiseerd worden, vinden de verschillende partijen in de ouderenzorg. Ouderen van nu zijn vitaler en leven langer, ook met chronische ziekten. Zij willen en kunnen langer zelfstandig zijn dan de ouderen van een generatie geleden. Zij willen meer regie houden op hun leven en als zij zorg nodig hebben, willen zij dat de zorg niet hun leven bepaalt, maar dat zorg hen ondersteunt om hun eigen dingen te blijven doen. 

Bovendien is de verwachting dat door de vergrijzing de komende jaren steeds meer mensen een beroep zullen gaan doen op ouderenzorg. Tegelijkertijd zal het aantal mensen dat werkt in de zorg en het aantal mantelzorgers niet in dezelfde mate toenemen. Dat betekent dat als we de ouderenzorg blijven houden als het is, sommige mensen niet de zorg krijgen die ze nodig hebben. 

Met het WOZO-programma leggen de verschillende partijen uit de ouderenzorgsector een nieuwe norm vast: zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan. De partijen in de ouderenzorg werken toe naar ouderenzorg en -ondersteuning waarbij ouderen zo veel mogelijk zelfredzaam zijn door zo nodig (opnieuw) aanleren van vaardigheden, fit blijven, hulpmiddelen gebruiken en hulp uit de omgeving. Ook wordt het uitgangspunt dat zorg digitaal wordt geleverd als dat kan. Of het nu gaat om beeldbellen met de wijkverpleegkundige, een robotje dat je met een stem herinnert aan het innemen van medicatie of een sensor die de verpleegkundige alarmeert als je bent gevallen; innovatie kan de kwaliteit van zorg verhogen en zorgverleners ontlasten. 

En tot slot is het uitgangspunt om thuis te wonen, tenzij dat niet meer kan. Daarvoor moeten er geschikte woningen voor ouderen beschikbaar komen en moet er goede, passende zorg aan huis geleverd worden. Het doel van het WOZO-programma is om de komende jaren een verandering op gang te brengen waardoor deze nieuwe norm in heel Nederland werkelijkheid wordt. Minister Helder: “Ik heb haast. De personeelstekorten spelen nu al en zullen in de toekomst blijven spelen. Tegelijkertijd zie ik dat de zorg van nu nóg beter kan aansluiten op de wensen van de ouderen van nu. Daarom is het zo belangrijk dat we nu de ouderenzorg anders gaan organiseren. Ik ben blij dat ik dat samen met de sector kan doen. Veel van hen zijn al aan de slag met deze veranderingen, en fungeren als voorbeeld en inspiratie voor de rest van het land.”

De beschikbare 770 miljoen euro moet veel van deze doelen aanjagen en realiseren. Daarnaast is nog meer geld gereserveerd om de transitie in de ouderenzorg te ondersteunen.
Per saldo is er de komende jaren meer beschikbaar voor ouderenzorg. Zo geven we in 2022 € 15,6 miljard uit aan ouderenzorg, en zal dat in 2026 € 17,2 miljard zijn.

Nu het programma van start is, werkt het ministerie samen met de partners de verschillende maatregelen en initiatieven uit die onder het programma vallen. Zo komt er een subsidieregeling om woningen te realiseren waar ouderen en jongeren samenwonen, zogenaamd intergenerationeel wonen. Ook komen er coaches die zorginstellingen helpen om technologische innovaties goed in te zetten en op te schalen binnen hun organisatie en een subsidieregeling voor de inzet van gezondheidstechnologie thuis. Samen met de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening is het doel om tot en met 2030 speciaal voor ouderen 170.000 nultredenwoningen en 80.000 geclusterde woningen te bouwen of te verbouwen, als onderdeel van de totale nieuwbouwopgave in het programma Woningbouw. Ook wil minister Helder 50.000 woningen voor ouderen met een meer intensieve zorgvraag realiseren. Het kan zijn dat er een overlap bestaat tussen deze categorieën. 

Verder wil het WOZO-programma verschillende regels en afspraken aanpassen om ervoor te zorgen dat zorg zo goed mogelijk thuis kan worden georganiseerd, en worden er communicatieactiviteiten ontwikkeld om ouderen te helpen zich voorbereiden op ouder worden. 

Het WOZO-programma is tot stand gekomen na intensieve gesprekken en met bijdragen van tal van organisaties. Dit zijn:de Seniorencoalitie (ANBO, KBO-PCOB, NOOM, Koepel Gepensioneerden), Patiënten Federatie Nederland, LOC,Alzheimer Nederland, NLZorgtvoorElkaar, Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV), MantelzorgNL, Verpleegkundigen en verzorgenden Nederland (V&VN), Verenso, Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), InEen, Sociaal Werk Nederland (SWN), Beter Oud, Aedes, ZorgthuisNL, ActiZ, Zorgverzekeraars Nederland (ZN), Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), Zorginstituut Nederland (ZIN) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).