Afbeelding

Food for happy ageing (deel 7)

Algemeen

Food for Happy Ageing is de naam van een onderzoeksprogramma waaraan door hogescholen en bedrijven wordt gewerkt. Het gaat over voedingsmiddelen die ons kunnen helpen langer gezond te blijven en op een gelukkige manier oud te worden, en die bijdragen aan een duurzame toekomst. 

In deze aflevering gaan we in op de vraag “wat is nu gezond?” en het belang van vezels in onze voeding. Dikwijls wordt mij de vraag gesteld: welke voeding is nu gezond? Dat is op het eerste gezicht een eenvoudige vraag maar het antwoord is, u raadt het al, behoorlijk ingewikkeld. De vraag bevat namelijk twee kanten waar het woordje “gezond” mee samenhangt. Die twee kanten zijn ten eerste de voedselbron (de samenstelling van het voedingsproduct) en ten tweede degene die het eet. Die laatste zou je letterlijk kunnen vertalen als “de consument”, namelijk hij of zij die consumeert (eet), maar dat is misschien wel al te letterlijk omdat met “de consument” tegenwoordig iedereen bedoeld wordt die iets koopt, en dat hoeft niet beslist eetbaar te zijn. 

Maar toch, voor we op de eerste kant (het voedingsproduct) ingaan moeten we stilstaan bij degene die het voedsel eet. Wanneer degene die het voedsel eet een pasgeboren baby is, zal duidelijk zijn dat daarvoor een passend dieet niet zal bestaan uit een ontbijt en lunch met volkorenbrood en komijnekaas en een avondmaal met groente, aardappelen en draadjesvlees. Dat krijgt zo’n kind natuurlijk niet weg. De moedermelk voorziet in de voedingsfunctie voor de eerste maanden en vanaf daar gaat er mondjesmaat meer vezelrijke vaste substantie naar binnen. Fruithapjes (geprakte banaan) en gemalen voeding “uit potjes” komen dan in beeld en het mooiste is als een kind zo snel als mogelijk met de rest van het gezin mee eet doordat het gaandeweg beter kan kauwen. 

Een ander uiterste qua doelgroep zijn ouderen die weliswaar gezond zijn, maar problemen beginnen te krijgen met kauwen of slikken, of om andere redenen minder gaan eten. Dat is voor een deel een heel natuurlijk proces. Als je minder intensief beweegt heb je minder voeding nodig. Hoe actiever je blijft hoe beter, in dat opzicht. Maar er kunnen lichamelijke belemmeringen zijn waardoor er ook door ouderen wordt gegrepen naar eten “uit potjes” en dan bedoel ik niet reguliere blikken met bruine bonen of groenten uit glas, maar voeding die vermarkt wordt richting het opgroeiende kind. Olvarit is een bekend merk. Onder de vlag “het is voor de kleinkinderen” wordt het soms gekocht, maar feitelijk is het niet iets om je voor te schamen, al moeten we het zien als “extra” en is vers eten met groente, fruit en zaden nog beter.

Voor veel ouderen zijn “potjes” een goede aanvulling omdat ze een redelijk complete samenstelling hebben aan voedingsstoffen. Die voedingsstoffen zijn er in drie categorieën. De eerste noemen we macronutriënten, dat zijn de brand- en bouwstoffen die we in bulk nodig hebben, te weten koolhydraten, vetten en eiwitten. De tweede noemen we micronutriënten, daarvan heb je er niet veel nodig, maar ze zijn wel onmisbaar, het zijn de vitamines (bijv. A, B12, C, D, E) en mineralen (bijv. zink, magnesium, calcium). De derde is niet zo zeer een nutriënt in de zin van een voedingsstof die wordt opgenomen door de darmen, maar is wel heel belangrijk: de vezels. 

Vezelrijke voeding is gezond voor het maagdarmkanaal omdat vezels zorgen voor voldoende actieve beweging van het darmstelsel (peristaltiek) en stevigheid van de bolus. Vezels zijn feitelijk de niet afbreekbare varianten van koolhydraten en eiwitten. Een voorbeeld: afbreekbare koolhydraten zoals zetmeel kunnen worden afgebroken zodat de bouwstenen ervan (glucose) als brandstof kunnen dienen. 

Een niet afbreekbare variant op zetmeel heeft de bouwstenen net iets anders gerangschikt waardoor wij het niet kunnen afbreken. Denk aan cellulose, de vezel die aan bladgroente de stevigheid geeft en in bomen zoveel voorkomt dat we er papier van kunnen maken. Cellulose kun je wel eten, maar komt er weer uit zoals het erin gaat. En dat is heel gezond! Hele zaden zoals lijnzaad of sesamzaadjes hebben een vergelijkbare gezonde werking. Ze worden dus niet opgenomen maar door ze veel te eten kunnen chronische ziekten zoals darmkanker voorkomen worden. Volkoren producten zijn dus aan te raden, en als er met eten “uit potjes” ook wat vezelrijke groente meekomt is dat meegenomen. Er is natuurlijk nog veel meer over gezonde producten te vertellen, maar dat houdt u tegoed.

Tot de volgende keer!

Feike van der Leij
Lector Health & Food
Hogeschool Inholland
https://www.inholland.nl/onderzoek/onderzoekslijnen/health-food/

Ester Bertholet.
Ester Bertholet legt uit: wat is delier nu precies? 18 mrt, 12:12
Een gang vol obstakels hindert ook de brandweer bij de bluswerkzaamheden
Plaats géén spullen in de galerij of gang 17 mrt, 14:14
Wanneer zelfstandig naar het theater wat lastiger is, biedt Vier het Leven de helpende hand.
Ook weer naar het theater dankzij Vier het Leven! 16 mrt, 14:05
Goede mondzorg is juist ook voor ouderen erg belangrijk.
Het is altijd lente in de ogen van de tandartsassistent(e)... 16 mrt, 13:48
Zonnestroom is een mooie, duurzame investering.
Grootouders voor het Klimaat in actie voor wind- en zonnestroom 15 mrt, 16:10
Een inwoner van Sardinië.
Gezonder leven in de 'Blue Zones' 15 mrt, 15:44
Afbeelding
Recept: Mosselen op z'n Italiaans 15 mrt, 15:39
De wandelingen over de Smartfloor trokken veel deelnemers en belangstellenden.
Beter inzicht in uw eigen valrisico 15 mrt, 13:37